Wat volg is hoofsaaklig my opsommende vry vertaling van ‘n hoofstuk uit die boek van J.C. Ryle “Churches Beware” met so hier en daar my eie byvoegings en voorbeelde uit ons eie land se situasie.
JC Ryle skryf : Wanneer die hoof van die Kerk, die Opperherder praat dan moet ons regop sit en aandag gee. Hy praat as die kaptein van sy soldate, as die Meester van Sy huis wat praat met sy diensknegte. Hy praat met die outoriteit wat Sy Vader Hom gegee het. Hoor dus wat Hy sê :
Daarop sê Jesus vir hulle: Pas op en wees op julle hoede vir die suurdeeg van die Fariseërs en Sadduseërs.(Matt 16:6)
Met wie het Jesus hier gepraat?
Dit was nie met wêreldlinge en die goddeloses nie, maar met Sy eie dissipels wat Jesus gepraat het. Hier is dus ‘n ernstige waarskuwing gerig tot elke mens wat daarop aanspraak maak dat hy Jesus in opregtheid liefhet en volg. Dis ‘n waarskuwing om gedurig op ons hoede te wees.
Waak en bid, dat julle nie in versoeking kom nie (Mat 26:41)
Die duiwel sluimer of slaap nooit, laat ons nooit vergeet hoe hy Noag, Abraham, Lot, Moses, Dawid en Petrus laat val het nie. Die grootste dwaalleringe het die kerk van Jesus Christus binnegedring deur bedienaars van die Woord. Net omdat iemand ‘n predikant, pastoor of ‘n biskop is maak hom nie immuun teen dwaling nie. Baie het goed begin maar later liederlik verdwaal.
Wat is die gevare waarteen Jesus sy dissipels gewaarsku het?
Hy waarsku hulle teen die suurdeeg of valse leer van die Fariseërs en Sadduseërs. Jesus kon seker baie dinge hier opgenoem het waarvoor ons op ons hoede moet wees soos vervolging, afvalligheid, liefde vir geld en plesier, ens. maar hy waarsku hier teen net hierdie een ding – die suurdeeg van die Fariseers en Sadduseers. Om alle onsekerheid uit die weg te ruim bevestig Jesus ‘n paar verse verder (Mat 16:12) dat Hy praat oor die “Leer” van die Fariseërs en Sadduseërs. Wie was hierde mense?
Fariseërs
Hulle was die formaliste, die tradisie aanbidders, die eie-geregtiges. Hulle verleen soveel gewig aan die tradisies van mense dat hulle in praktyk meer waarde daaraan geheg het as aan die geinspireerde geskrifte van die Ou Testament. Hulle was trots daarop dat hulle so nougeset die seremoniële wette van Moses onderhou het, en het in hulle hart gesê “Ons is kinders van Abraham” Ons is nie in gevaar van die hel soos ander nie. Hulle het gedink dat omdat hulle afstam van Abraham het hulle ‘n kaartjie hemel toe. Hulle het ‘n groot ophef gemaak van die uiterlike aspekte van godsdiens, dit wat deur die mense gesien kon word. Hulle het hul some breed gemaak, die grafte van afgestorwe heiliges onderhou en versier en hulle vereer. Hulle was baie bewus van hulle status en posisie en het daarvan gehou om begroet te word as “Rabbi, Rabbi” (Matt 15, 23; Markus 7).
Die Fariseërs het nie formeel enige gedeelte van die Ou Testament ontken nie maar hulle het soveel menslike idees en uitvindings ingebring dat hulle as te ware die Bybel eenkant gesit en dit begrawe het onder hulle eie menslike tradisies.
Dis teen hierdie soort godsdiens wat Jesus sy dissipels en ons waarsku.
Die Sadduseërs
Hulle was die vry denkers, die skeptisie, die rasionaliste. Dis die liberasles van ons dag. Hulle het waarskynlik ‘n leer van gedeeltelike inspirasie van die Ou Testament aangehang. Ons weet dat hulle veral meer waarde geheg het aan die Pentateug (Eerste vyf boeke van die Ou Testament) en die ander boeke het hulle feitlik geignoreer. Hulle het nie geglo in die opstanding van die dooies nie, ook nie in die bestaan van engele en geeste nie. Hulle het strooimanne gemaak van hulle opponente deur met moeilike vrae hulle opponente belaglik te laat lyk. Vergelyk byvoorbeeld hulle vraag aan Jesus oor die man wat sewe mans gehad het en wat telkens gesterf het, wie van die sewe sou dan haar man wees in die opstanding. So wou hulle probeer bewys hoe absurd dit is om te glo aan ‘n opstanding.
Ons moet egter in gedagte hou dat die Sadduseërs nie bloot blatante ongelowiges was nie. Hulle het wel die wet van Moses onderhou. Daar was baie van hulle onder die priesters soos beskrywe in die boek Handelinge.
Die praktiese effek van hulle lering was egter dat hulle die geloof van mense in die bonatuurlike en openbaringe geskud het en ‘n wolk van twyfel gegooi het oor die denke van mense.
En oor al sulke tipe leringe – vry denkers, skeptici, rasionalisme en liberalisme, waarsku Jesus ons – “Pas op, wees op julle hoede”
Waarom die waarskuwing van Jesus?
Hierdie waarskuwing is vir die voortdurende voordeel van die kerk wat hy op aarde kom plant het. Hy het geweet dat hierdie twee plae voortdurend die kerk deur alle eeue sou teister, die leer van die Fariseërs en die leer van die Sadduseërs.
Kort na die uitsterwe van die apostels vind ons steeds hierdie twee partye in die kerk. Die Ariane het die Godheid van Christus ontken (gees van die Sadduseërs). Die ander groep was die aanbidders van oorblyfsels en heiliges (Gees van die Fariseërs). Later vind ons dieselfde twee groepe weer in die kerk, nl. die Socinianisme (verheffing van menslike rede en ontkenning van basiese leerstellings soos die Drie-Eenheid, die sondeval, en die versoeningswerk van Christus deur Sy plaasvervangende sterwe in die plek van berouvolle sondaars aan die kruis) en aan die kant van die Fariseërs vind ons die opkoms van die Rooms Katolieke kerk met sy verering van heiliges en hordes self gemaakte reëls en pouslike konsilies en ex cathredra uitsprake van die pous (onfeilbare uitsprake van die pous los van die bybel met gesag gelykstaande of hoër as die bybel)
Maar wat van ons huidige situasie in Suid Afrika? Daar is die ‘Emerging Church’-beweging wat in ons grootste kerke ingedra word met pogings om ons te kry om terug te beweeg na die Rooms katolieke gebruike van mistisisme, brand van kerse vir allerhande sake, ‘n Fariseër-mentaliteit van allerhande vorme en ritualisme en dikwels sonder prediking wat lei na ‘n ware sonde besef, bekering, ‘n persoonlike verhouding met Christus en regverdigmaking deur geloof alleen.
Aan die ander kant het ons die gees van die Sadduseërs, die liberales in ons kerke. Dis hulle wat die onfeilbaarheid en die totale Goddelike inspirasie van die Bybel betwyfel, wat sê die Bybel is maar net ‘n menslike boek wat ons deur die bril van ons eie kultuur en tyd moet lees en herinterpreteer. Geen wonder dat hulle nie meer kan onderskei wat sonde is en wat God nie behaag nie. Ander sal sê die Bybel is nie die Woord van God nie maar bevat net die Woord van God. Met ander woorde net sekere gedeeltes is geinspireerd maar die res nie, en ons kan kamma nie die Bybel verstaan sonder hulle insigte nie. Sommige van hulle verwerp die opstanding, ander die maagdelike geboorte van Jesus of albei en soos die Sadduseërs verwerp hulle wat bonatuurlik is en nie rasioneel op ‘n menslike manier verklaar kan word nie. Hulle is baie ervare om twyfel by mense te wek maar kragteloos om dit te verwyder, slim om mense te laat twyfel en hulle te beroof van hulle greep op waarheid, maar kragteloos om ‘n stewige fondament en grond onder ons voete te voorsien waarop ons met sekerheid kan staan en bou.
Ek hoor soms lidmate sê: Ag ek sien niks hiervan nie, ek hoor niks, ek steur my nie hieraan nie. So ‘n volstruis mentaliteit, ek steek maar my kop in die sand en maak asof ek niks hoor of sien nie en hoop maar dit gaan verby. Nou ek neem predikante kwalik vir so ‘n situasie want dis baie keer die gevolg van jarelange swak lering. In hulle onkunde egter koop sulke lidmate boeke wat hierdie dwalings propageer, lees hulle die koerant kolomme waar dwaalleraars hulle gif plant vir niksvermoedende lesers. Vat maar die boek, wat ‘n jaar of wat gelede verskyn het, waarin talle teoloe en skrywers hulle ongeloof en twyfel in die Woord en geloofswaarhede verwoord. Neem ook die Kop en hart-blog van Dr. Abel Pienaar in die Netwerk24 koerante waarin hy sy valse giftige wysbegeerte strooi. Hy is ‘n oud NG dominee wat nou sy eie gnostiese kerk het. (Die valse leer van “geheime sogenaamde kennis” waarteen Paulus christene in sy tyd gewaarsku het.)
Wel, die Nuwe Testament weet nie van volstruis-mentaliteit nie, maar waarsku ons teen valse leer. “Pas op vir die valse profete wat in skaapsklere na julle kom en van binne roofsugtige wolwe is”. (Mat 7:15), “Pas op dat niemand julle as ‘n buit wegvoer deur die wysbegeerte en nietige misleiding nie, volgens die oorlewering van die mense, volgens die eerste beginsels van die wêreld en nie volgens Christus nie.” (Kol 2:8). “Moenie rondgeslinger word deur allerhande en vreemde leringe nie”(Heb 13:9). “Geliefdes, glo nie elke gees nie, maar stel die geeste op die proef of hulle uit God is, want baie valse profete het in die wêreld uitgegaan.”(1Joh 4:1)
Is dit moontlik vir ‘n predikant wat die Bybel neem as sy maatstaf en riglyn vir geloof om mense nie te waarsku teen leerstellige dwalinge nie? Tog vind ons predikante wat dit nooit doen nie.
Die NG kerk waarin ek opgegroei het word tans beleër deur liberale teoloë. Ons jongmanne wat gaan om teologie te studeer by Tukkies en Stellenbosch om hul voor te berei vir die bediening kom dikwels daaruit geruineer, twyfelaars, aanbidders van die rede, maar sonder ware geloof in God, kragteloos om ‘n evangelie te verkondig wat sondaars red uit hulle verlore toestand of kragteloos om Christene te help deur die Heilige Gees om sonde te oorwin en dood te maak. (Jesus het gekom nie net om ons skuld te versoen en ons sonde te vergewe nie, maar ook om ons van ons sonde te verlos.)
Die Naam waarmee Jesus hierdie Valse Leringe beskryf
Jesus beskryf valse leer met die woordjie “suurdeeg”. Ons plaas slegs ‘n klein bietjie suurdeeg in ‘n broodmengsel maar uiteindelik deursuur dit die hele deeg en laat die hele brood rys. Aan die begin is valse leer maar klein in vergelyking met die hele liggaam van die christendom. Maar dit werk stil en geruisloos. Elkeen wat sit onder valse leer word stelselmatig beinvloed en soos die spreekwoordelike padda word jy gewoond aan die water, wat geleidelik verhit word en telkens pas jy weer aan by die nuwe temperatuur totdat jy uiteindelik sterf omdat jy nie besef het iets is fout, jy moet uitspring nie.
Onthou valse leer blaas nie ‘n trompet om ons openlik weg te lok van die waarheid soos dit in Christus is nie. Nee, dit is ‘n wolf in skaapsklere. Dit werk in die donker, saggies, skelm, doen hom voor as ‘n engel van die lig om ons van ons hoede af te vang.
Die gevaarlikste persoon uit die kamp van die Fariseers is nie die een wat jou openlik uitnooi om aan te sluit by bv die Roomse kerk of by sy dooie ortodoksie of by sy vorm godsdiens nie, maar dis die een wat vir jou sê hy stem saam met jou met al jou punte in jou lering. Hy sal nie een van jou evangeliese sienswyse wil wegneem of van jou verwag om enige een daarvan te verander nie. Al wat hy van jou vra is om net ietsie by te voeg by jou geloof om jou Christelike geloof te vervolmaak. Kry net ‘n meer volkome siening van die kerk en die sakramente. Die Roomse kerk sien hulleself as die moeder van alle kerke en probeer steeds om almal onder hulle in te trek vandaar al die ekumeniese pogings om tog net almal onder hulle in te kry al is dit deur ‘n skelmstreek – vergelyk ECT (Evangelicals and Catholics together). Die gevaar in ons land op die oomblik is dat evangeliese kerke weens jarelange gebrek aan evangelistiese prediking, dooie ortodoksie, kragtelose prediking, moralisme en wettiesheid al meer beinvloed word deur hierdie Fariseer gees en almeer die kleur van Rome begin vertoon. Moenie dink dit het iets te doen met verbondsteologie of belydenisdoop nie – dit kom voor by albei groepe. Om net ‘n bietjie meer van die kerk by te sit eindig jy om die kerk in die plek van Christus te sit. Begin met ‘n bietjie meer van die bedieninge by te sit en later eindig jy by die plasing van die bedienaar van die Woord as die middelaar tussen God en mens. Sien ons dit nie by sommige makro-kerke waar die pastoor optree as ‘n meester manipuleerder, waar Sy Woord wet is, waar daar nie ‘n pluraliteit van geestelike leiers (ouderlinge) rondom die lerende ouderling is om toesig te hou oor sy leer en lewe en oor die gemeente nie. Begin om bietjie meer van die sakramente by te sit en later eindig jy met ‘n totale opgee van die leer van regverdigmaking deur die geloof alleen sonder die werke van die wet en jy eindig met sakramentalisme (dit geld vir belydenisdopers en verbondsdoop van kinders – albei groepe kan meer maak van die doop as wat dit bedoel is om te wees nl. ‘n teken). Begin met net ‘n bietjie meer eerbied vir die gebedsboek of die geloofsbelydenisse en jy mag dit eendag belangriker ag as die Woord van God self, dit terwyl dit slegs bedoel is as ‘n handige opsomming van al die belangrike leerstellings in die Woord van God. Maar jy kan ook ‘n Saduseër word wat die eeue oue geloofsbelydenisse verwerp omdat dit jou gewete aanspreek oor leerstellings in die Woord van God wat jy betwyfel of verwerp.
Die gevaarlikste Sadduseër is nie die een wat jou openlik vra om ‘n sekere waarheid eenkant te plaas en ‘n vry denker of ‘n skeptikus of ‘n pan-enteis (‘n soort panteisme) te word nie, maar die die een wat net die heeltyd saadjies van twyfel by jou saai – Het Jesus werklik gesê? Is die Jesus wat ons aanbid die historiese Jesus vra hulle, is daar nie foute in die Bybel nie? Is dit nie ‘n kultuur historiese boek wat nou herlees en herinterpreteer moet word nie. Hulle laat jou wonder is daar nog reg en verkeerd, waar en vals, is almal nie maar reg in hulle eie reg nie. Is daar nog so iets soos absolutes. Hulle hamer daarop dat God ‘n God van liefde is en dat dit nie saak maak watter leerstellings jy bely nie, ‘n God wat niemand ooit sal verdoem nie maar vergeet gerieflik dat God ook ‘n regverdige God is wat sondaars wat weier om hulle te bekeer in die hel sal werp, dat Hy ook ‘n God van toorn is wat na baie waarskuwings optree en regverdig straf maar ‘n berouvolle sondaar sal vergewe en herstel en in heerlikheid sal laat opstaan tot die ewige lewe. Hulle sal jou gedurig herinner dat ons moet ag slaan op mense met kragtige verstand en groot intelek. Hulle sal die wat bloot die Woord van God in kinderlike geloof aanvaar en daarvolgens leef en ‘n eenvodige geloofsvertroue in God het deur Christus en stry vir die waarheid, bestempel as fundamentaliste of dat hul liefdeloos en onverdraagsaam is. Daar is mense in die Kaap wat nou ‘n soort universalisme verkondig – Jesus het vir almal gesterf, so jy moet maar net ontdek dat jy reeds gered is sê hulle, so goedkoop genade sonder sonde bewussyn en bekering, volgelinge van Steve McVey. Sommige ontken ook die bestaan van die hel.
Begin met ‘n paar indrukwekkende frases oor die intelek en die inwendige lig in die mens en jy mag opeindig deur die werk van die Heilige Gees te ontken en te beweer dat Homer en Shakespear net so geinspireerd is as die briewe van Paulus en so die Bybel eenkant sit.
Laat ons gewaarsku wees oor die veraderlike eienskappe van valse lering. Net soos die vrugte wat Adam en Eva geeet het met eerste oogopslag aantreklik en begeerlik voorgekom het en nie ‘n etiket gedra het met die woorde “giftig” daarop nie, daarom lyk dit heel onskuldig en is mense nie bang daarvoor nie. Baie valse note is in omloop en word nie maklik uitgeken nie omdat dit op ‘n haar na die ware Jakob lyk.
Pas op vir die baie klein afwyking van die waarheid waarmee valse leer begin. Daar is slegs ‘n klein saadjie van dwaling nodig om uiteindelik ‘n groot boom van dwaling te vorm. ‘n Klein bietjie van die suurdeeg van die Fariseers en die Saduseers deursuur uiteindelik die hele bak deeg.
Laastens pasop om te dink dat jy en ek nie in gevaar is nie. Wie dink hy staan moet oppas dat hy nie val nie. In die boek “Pelgrim se Reis na die Ewigheid” van John Bunyon is daar die beskrywing van die heuwel “dwaling” wat geleidelik oploop maar baie steil is aan die verste end. Toe Christen en Hoopvol afkyk oor hierdie rand sien hulle daaronder verskeie mense wat hulle te pletter geval het oor hierdie afgrond.
Laat ons nooit die waarskuwings vergeet nie “Pas op vir die suurdeeg” en “Wie dink hy staan moet oppas dat hy nie val nie”.
Is daar hoop?
Volgende keer meer oor veiligheids maatreels en geneesmiddels teen hierdie euwel en praktiese toepassing.