OORKOM DEPRESSIE
Skrywer – Wyle Dr. MARTIN HOLDT
Inleiding
Dr. I.L. de Villiers, ‘n bekende Nederduits Gereformeerde predikant, het depressie “Die siekte van ons tyd” genoem. Dit is so en te oordeel aan heersende gemoedstoestande, die groeiende behoefte aan berading en sielkundige behandeling, en die toename in die selfmoordsyfer, het depressie byna ‘n epidemie geword. Die feit dat dit ‘n negatiewe uitwerking op so baie Christene het, is net so ontstellend. Alhoewel baie mense van mening is dat depressie nie met die Christelike geloof versoenbaar is nie, word daar in die Bybel duidelik voorsiening gemaak vir hierdie ervaring. Elia het ‘n ernstige insinking in hierdie toestand beleef, so ook Jona. Gesien in die lig van die apostel Paulus se stelling in 2 Korintiërs 1 vers 8: “Ons wil hê, broers, dat julle moet weet van die moeilikhede wat ons in die provinsie Asië ondervind het. Die swaar wat ons moes verduur, het ver bo ons kragte gegaan, sodat ons selfs die hoop om te bly lewe, laat vaar het”, is dit nie onwaarskynlik dat ook hy afgedaal het in ‘n moeras van wanhoop nie.
As daar riglyne in die Bybel is vir die behandeling van depressie, moet ons dit vind. Ek glo dat dit wel die geval is, en die doel van hierdie boekie is om juis dit vir jou duidelik te maak. Baie min mense wat nog nie self aan depressie gely het nie, kan werklik die omvang van die probleem besef. Vir diegene wat reeds die bitterheid van depressie gesmaak het, is die toestand so ernstig dat dit dringend aandag moet 
geniet. Depressie. Dit was God se wil dat ek vir 5 en ‘n half jaar lank daarmee moes saamleef. Hierdie tydperk was moeilik en byna ondraaglik, en dit is verder bemoeilik omdat dit nie gelyk het of die raad van ses predikers gehelp het nie. Die berading het gewissel van ‘n skuldkompleks tot middeljare-krisis. Selfs die duiwel is geblameer vir die siekte. Alhoewel daar tog ‘n mate van waarheid was in dit wat gesê is, het nie ‘n enkele aspek van hierdie advies by die kern van die probleem uitgekom nie. Dit het my ook glad nie gehelp om uit hierdie donker put van wanhoop te kom nie. Dit is my opregte bede dat die inhoud van hierdie boekie ‘n helpende rol sal speel in ‘n kragdadige bevryding uit die ellende waaraan so baie mense onderwerp word wanneer hulle slagoffers van depressie word.
DIE OORSAAK
Fisiologiese faktore, soos ‘n hormoonwanbalans, kan soms ‘n direkte oorsaak van depressie wees. In so ‘n geval moet ‘n medikus geraadpleeg word. Dit is vir ‘n berader onmoontlik om probleme te hanteer wat duidelik die eksklusiewe gebied van ‘n geneeskundige is. Nogtans het die meerderheid gevalle van depressie hul oorsprong in daardie houdings en faktore wat uitgeskakel kan word met behulp van ‘n versigtige en deeglike toepassing van Bybelse beginsels. In Lukas hoofstuk 24, toe Jesus vind dat die twee dissipels wat op pad was na Emmaus, in ‘n baie negatiewe bui was en hulle nooi om oor hul probleme te praat, het hulle self die oorsaak van hul swaarmoedigheid openbaar. In vers 21 van die hoofstuk het hulle gesê: “Ons het so gehoop dat dit Hy is wat Israel sou verlos.” In hulle geval is hul verwagtinge van die Messias verpletter. Dinge het nie uitgewerk soos wat hulle wou hê dit moes nie. Die antiklimaks van dit alles was te veel om te verduur. Op hierdie stadium was hulle – geestelik en sielkundig – nie in ‘n baie goeie toestand nie. Presies dieselfde redenasie kring rond in die moderne depressielyer. Hy mag selfs die identiese woorde – bewustelik of onbewustelik – gebruik, “Ons, of ek, het so gehoop…” Dink aan die volgende voorbeelde: die verwagtinge van ‘n gelukkige huwelik is vernietig, ‘n murasie van ‘n droom word agtergelaat; of ‘n kind met soveel potensiaal raak rebels; ‘n oënskynlik belowende beroep is nie so belowend soos dit gelyk het nie, en elke werkdag word onentoesiasties begroet; ‘n verhouding met ‘n vriend loop skeef; ‘n alleenlopende se hoop op ‘n huwelik realiseer nooit; ‘n finansiële belegging stort ineen, en niks is oor van dit wat “gehoop” is toekomstige materiële sekuriteit sou wees nie. Daar is nog baie voorbeelde, maar die kern hiervan in die feit dat eertydse goeie verwagtinge, of nie gerealiseer het nie, of ineengestort het, en ‘n hartseer verhaal van verydeling en bittere teleurstelling geword het.
GENESING
Nadat Jesus die twee dissipels se uitdrukking van wanhoop gehoor het, het Hy direk by die kern van die probleem uitgekom, en in ‘n enkele sin sowel die oorsaak as die genesing blootgelê. In vers 25 gebruik Hy ‘n Griekse woord waarvan die letterlike betekenis “sonder begrip/verstand” is. Hy het aan hulle vertel dat hulle ‘n wanbegrip van die Kruis gehad het, en dat dit noodsaaklik was dat dit reggestel word. Hy het dan ook dadelik voortgegaan om dit te doen, en in die proses dit so effektief gedoen dat die resultaat redelik dramaties was. Somberheid het verander in hoop en die wanhoop het uiteindelik ontwikkel in so ‘n toestand van opgewondenheid dat dieselfde twee persone wat uit Jerusalem weggeloop het, nou teruggegaan het met ‘n heel ander ingesteldheid (vers 33). Presies dieselfde rede vir depressie geld vandag nog in die meerderheid gevalle. Ons dink, maar ons dink nie reg nie. Gedagtes dring die verstand binne, en alhoewel dit nie heeltemal onwaar is nie, is dit tog ‘n skewe weergawe van die situasie. Dit sluit ander aspekte van die waarheid uit en gevolglik is die swaarmoedige toestand te verwagte. Op hierdie stadium is dit uiters belangrik om ‘n baie eenvoudige liggaamlike/anatomiese feit te verstaan. Toe God ons geskape het, was dit liggaam, verstand/gees en siel. Alhoewel hierdie drie elemente van ons bestaan onderskei kan word, kan dit nie van mekaar geskei word nie. Dit wat byvoorbeeld ‘n uitwerking op die liggaam het, word oorgedra na die verstand, wat weer gevoelens van emosionele blydskap of pyn veroorsaak, afhangende van die aard van die uitwerking. Dit is veral waar van die verhouding tussen die verstand en die simpatiese senustelsel. Dit kan maklik geïllustreer word. Onverwagte goeie nuus veroorsaak ‘n onmiddellike uitwerking van geluk of blydskap in die persoon wat die nuus ontvang het. lemand met ‘n moontlik ongeneeslike siekte kan in depressie verval totdat die dokter hom of haar meedeei dat die gewas wat verwyder is, nie kwaadaardig is nie en dat daar niks is om oor bekommerd te wees nie. Somberheid word onmiddellik omgesit in vreugde. Wat het gebeur? Inligting wat na die brein gestuur is, het die senustelsel beïnvloed om die dramatiese gemoedsverandering teweeg te bring. Die omgekeerde is net so waar. Die een oomblik is ‘n mens in die wolke oor ‘n onverwagte tjek in die pos, en jou vreugde is amper onbeperk totdat jy kort daarna ‘n bogemiddelde belastingaanslag ontvang. Inligting verander vreugde in ontsteltenis. Depressie het in alle opsigte te make met ‘n persoon se denkprosesse. In die ou King James weergawe lees ons in Spreuke 23 vers 7: “As a man thinks in his heart, so is he”. Dit is hoekom Jesus geweet het dat die verandering van die mens se denke die enigste doeltreffende manier sou wees om hulle gevoelens te verander. Hulle was nie verkeerd of oneerlik deur negatief te reageer op dit wat vir hulle die tragiese antiklimaks van Christus se lewe was toe Hy aan die kruis gesterf het nie. Daar het egter iets by hulle ontbreek: inligting wat nog nie die pad na hul verstand kon vind nie. Toe Hy voortgaan om dit reg te stel, het hulle geheel en al, tot in hul wese, verander. Waar hulle eers ontsteld was, was hulle nou verheug. Mense wat eers misrabel gevoel het, het nou ‘n positiewe ingesteldheid gehad en was van groot nut. Dit is ‘n bewese feit, medies bewys, dat die brein in werkiikheid sekere chemiese stowwe na die simpatiese senustelsel afskei, afhangende van die inligting wat na die brein gestuur word. In ‘n artikel in die New York Daily Times word berig dat die Universiteit van Texas in Dallas hul benadering tot die behandeling van depressie heeltemal verander het, aldus dr. Jean Hamilton, mede-professor in Psigiatrie. ‘n Gevallestudie word aangehaal – dié van ‘n vrou in haar dertigerjare wat in die kake van ‘n diepe depressie was. Volgens die artikel het sy hoogs aanbevole dokters geraadpleeg, selfs ‘n vooraanstaande kenner op die gebied van depressie by die National Institute of Health. Twee psigiaters was van mening dat haar depressie net met behulp van elektroskokterapie behandel kon word. Die nuus het haar so ontstel en bang gemaak dat sy geweier het. Haar dokters het genoeg antidepressante, anti- angs tablette en ander medisyne voorgeskryf om ‘n medisynekabinet te vul. Die newe-effekte van die medikasie – gewigstoename, lomerigheid, seksuele terughoudendheid – het dikwels ‘n groter negatiewe uitwerking op haar normale funksioneringsvermoë gehad as die depressie self. Niks het die digte grysheid van die depressie laat lig nie. “Dit was ‘n pyn wat my altyd bygebly het”, het sy gesê. Kognitiewe gedragsterapie is toe voorgeskryf. Volgens hierdie behandeling word depressie beskou as ‘n versteuring van die denke.
Die behandeling behels berading en geskrewe werkopdragte wat ontwerp is om die verwronge denke wat die wanhoop veroorsaak, reg te stel. Nadat sy met die terapie begin het, het sy geleer dat haar depressie grootliks die resultaat was van haar eie pessimistiese indrukke van haarself, haar lewe en haar toekoms. Haar lewe het nie verbeter nadat sy met die kognitiewe terapie begin het nie. Binne ‘n kort tydjie het haar moeder onverwags gesterf, ‘n lang verhouding het skeefgeloop en die maatskappy waar sy vir ses jaar gewerk het, het ten gronde gegaan. Maar tot haar verbasing was sy gelukkiger as ooit. “Soms lyk dit asof dit siegs ‘n kwessie is van sien die glas as half vol eerder as half leeg, maar ek het ‘n groot gedeelte van my lewe laat verbygaan voor ek tot daardie gevolgtrekking gekom het” sê sy. Dr. David Burns, ‘n deskundige op die gebied van kognitiewe terapie, sé: “Die tegnieke is baie maklik, maar dit kan vir mense baie moeilik wees om in te sien dat hulle denke baie onlogies en negatief is, en dat hulle verby daardie ingesteldheid moet beweeg.” Dit is wonderlik om te sien dat Gods Woord lank gelede al vir ons die beginsels geleer het wat vandag beskou word as noodsaaklik vir verstandelike en sielkundige stabiliteit. In Romeine 12 vers 2 word gesê dat ons nie aan hierdie wêreld gelyk moet word nie, maar dat ons verander moet word deur die vernuwing van ons denke. Hierdie vers gee ‘n duidelike leidraad van wat die oorsaak van soveel depressie is. Kyk maar na enige koerant vandag: die inligting wat die wêreld uitstuur, is oor die algemeen altyd negatief. Is dit dan werklik vreemd dat depressie so wyd verspreid voorkom? Daar is min inligting in die wêreld in omgang wat mense werklik gelukkig maak. Dit maak ons, of gespanne of beangs. Indien nie dit nie, dan frustreer dit ons of dit maak ons kwaad. ‘n Kombinasie van hierdie faktore veroorsaak dan dat ‘n persoon in depressie verval. Spreuke 12 vers 25 hoef ons dus glad nie te verbaas nie. “Bekommernis in die hart van ‘n mens druk dit neer, maar ‘n vriendelike woord vrolik dit op.” Ons het God se perspektief van ‘n situasie nodig, en sodra dit gebeur, begin ons heeltemal anders voel. Jakob het op ‘n stadium gekla: “Alles is teen my” (Genesis 42 vers 36). Sy negatiewe reaksie was op onvolledige inligting gebaseer. Hy het nie geweet of besef dat die waarheid ook ‘n ander kant gehad het, wat op daardie stadium net aan God en Josef bekend was nie. Toe dit uiteindelik vir hom duidelik word, het Jakob ‘n ander mens geword. Nadat hy weer met sy seun versoen is, en bewus geraak het van die merkwaardige voorsienigheid van God, het hy, op sy oudag, ‘n nuwe doel in die lewe ontdek. Wat het gebeur? Hy het meer inligting van die volle feite van die situasie ontvang.
Depressie Deel-2: https://www.nunide.org.za/oorkom-depressie-deel-2/
Boodskappe oor depressie
Bybelse terapie vir depressie – Martin Holdt
Het jy al daardie pille nodig – L van der Walt